جمعیت کویر سبز: علی خالوئی کنشگر محیط زیست با نقلی از فردوسی چندخطی نوشت.
فردوسی در شاهنامه «جشن» در «مرغزار» و «بهار» را بگونه‌ای زیرکانه پیوند می‌زند:
«که من سالیان تا بدین مرغزار
همی جشنِ نوسازم اندر بهار»
دهخدا نیز تعاریف متعددی دارد:
«جایی را گویند که در آن سبزه بسیار رسته باشد. …
در ادبیات پارسی «مرغزار» لغت نغزی‌ست.
این نگرش محدود به ادبیات نیست، در اکوسیستم‌های طبیعی، جایگاه مرغزارها و نقش آن در حیات بشر، خاص‌تر می‌شود.
از منظر منابع طبیعی: «عرصه‌ای که سطح ایستابی بالا و پوشش گیاهی آن عمدتاً گندمیان چند ساله، خاک غنی از مواد آلی باشد را «چمنزار» یا «مرغزار» گویند.
آمار دقیقی از وسعت و پراکندگی مرغزارها در حوزه‌ی فرهنگی دشت کاشان نیست!
ولی مشاهدات میدانی نشان از تخریب گسترده‌ی این رکن اصلی مراتع و جنگل‌ها دارد.
مرغزارها برای ادامه حیات؛ نیازمند «افزایش رطوبت سطحی خاک» و جلوگیری از کوبیدگی حاصل از تردد: «خودروی گردشگران و کوهنوردان»، خصوصاً تردد و «چرای دام» ست.
مرغزارها زیستگاه‌های ارزشمندی در مقیاس میکرواقلیمی‌ند.
نقش حیاتی مرغزارها برای بسیاری از پرندگانی حیاتی‌ست، پرندگانی که از تغذیه به حشرات وابسته‌اند.
پرندگان و حشراتی که جزو «تنوع زیستی» و حلقه‌ی ابتدائی «زنجیره غذایی» محسوب می‌شوند.
این تمام ماجرا نیست:
🔸بخشی از محل«تولید و ذخیره‌ی آب» ؛
🔸چشمه‌های مهم «تولید اکسیژن» و «ترسیب کربن» ؛
🔸چشم‌اندازی زیبای طبیعی؛
🔸کاهش مخاطرات سیل و سیل‌خیزی؛
🔸«پویائی چشمه‌ها» و «قنوات»پائین‌دست.
🔸«حفاظت از فرسایش خاک» و «کاهش ریزگردها»
«کارکردهای زیست محیطی» ارزش‌مند مرغزارها هستند.
عمدتاً گونه‌های گیاهی این اکوسیستم‌ها «خانواده‌ی گیاهی گراس‌ها» یا «گندمیان» هستند.
گراس‌ها سریع خشک می‌شوند؛
سریع آتش می‌گیرند؛
و سریع از بین می‌روند؛
کلیدرفتاری ما با مرغزارها چگونه باید باشد،
برای بقای اندک مرغزارهای «دشت کاشان» لطفاً:
▫️زباله‌‌هایمان را آنجا، جا نگذاریم!
▫️برای پخت و پز، آتش بر بستر مرغزارها نیافروزیم.
▫️مایعات سمی، روغن، بنزین؛ روی مرغزارها نریزیم!
▫️تفریحات ناسالم‌مان (ته سیگار یا زغال قلیان) بلای جان مرغزارها نشود.
▫️آتشی روی زمین مرغزار ایجاد نکنیم،
▫️بوته‌ای را آتش نزنیم.
▫️ظروف پت، نوشابه و شیشه‌ای با ایجاد خاصیت ذره‌بینی، عامل اصلی «آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌ها» هستند، وقتی مرغزار را ترک می‌کنیم، ظروف‌مان را در محل جا نگذاریم.
«جاده‌سازی»، «معدنکاوی»، «کشاورزی» ، «کوچک شدن مراتع»، «افزایش برداشت‌های آب‌های زیرزمینی»، «توسعه‌‌های نابخردانه شهرها و روستاها»، «جاده‌سازی» و «صنعت»
مهمترین بلاهای جان مرغزارها هستند.
منبع: اهل کاشانم
