علی خالوئی کنشگر حوزه محیط زیست و منابع طبیعی
جمعیت کویر سبز کاشان: کمرکولی‌ها خانواده کوچکی هستند از «راسته‌ی گنجشک‌سانان»
از این خانواده، در ایران سه گونه‌ی : «کمرکولی کوچک»، «کمرکولی بزرگ» و «کمرکولی جنگلی» ثبت شده است.
به لطف صدای رسا، بلند و زیبای آن‌ها، به نام‌هایی محلی «بلبل کوهی» و «مرغ قاصد» نیز نامیده می‌شود.
اینجانب در بازدیدهای میدانی و شناسایی، دو عضو اولی و دومی این خانواده را در مناطق کوهستانی کاشان رؤیت نموده‌ام.
رفتارشناسی: اعضای این خانواده عموماً در حال پائین و بالارفتن از سنگ‌ها، صخره‌ها و درختان هستند.
علاوه بر تغذیه از حشرات، با گیردادن دانه‌های سخت گیاهان در شیارهای سنگ‌ها و ضربه‌های نوک ضخیم‌شان، از مغز دانه‌ها نیز تناول می‌کنند.
ریختارشناسی: دمی کوتاه، منقاری نسبتاً بلند و سَری بزرگ دارند. البته پاها در این خانواده قوی‌ست و اندام اصلی تحرک و بازیگوشی.
به لطف این اندام (پاهای قوی)، پائین آمدن از شاخه‌ها و تنه‌های درختان برای کمرکولی آسان شده ست.
اهمیت رفتارشناسی کمرکولی‌ها بیشتر، زمانی‌ست که به آن‌ها نزدیک می‌شویم، صداهای بلندی که حامل ترس و اخطاریه‌ست و شما را از وجود خود، آگاه می‌سازد.
دو جنس نر و ماده با منبع خطر، مثلثی را تشکیل می‌دهند و مدام سروصدا راه می‌اندازند.
«لانه‌سازی» این خانواده عمومأ در صخره‌های کوهستانی‌ست و برای فرار از باران، مورچه‌ها و حشرات موذی، با استفاده از گل‌و‌لای، پشم و موی پستانداران ساخته می‌شود.
کلیدشناسایی: «کمرکولی کوچک و بزرگ» در خط چشمی آنهاست.
«کمرکولی‌های‌کوچک» خط چشمی باریک و نازک دارند، ولی در «کمرکولی‌های‌بزرگ»، خط‌های چشمی، پهن و بارزتر.
دومین کلیدشناسایی در این دو عضو خانواده، کم رنگ بودن پرهای پشت «کمرکولی بزرگ» نسبت به «کمرکولی کوچک»ست.
«کمرکولی جنگلی» اما، دارای سینه و شکمی به رنگ اخرایی‌ست که وجهه‌ی شناسائی این عضو محسوب می‌شود.
شما طبیعت‌گرد، کوه‌نورد و پرنده‌نگر محترم؛ براحتی می‌توانید در طول تابستان مواقعی که میوه‌ی درختان توت، می‌رسند در ارتفاعات کوهستانی کاشان خاصه منطقه‌ی حفاظت شده قمصر – برزک کاشان، این دو گونه را رکورد نموده و از شیطنت‌ها و آوازهای‌شان، لذت کافی را ببرید.
منبع: اهل کاشانم
