پایگاه خبری دیده بان محیط زیست و حیات وحش ایران (iew): صید و شکار پرندگان وحشی در خوزستان سابقه ای طولانی دارد و ساکنان بومی برخی از تالاب های این استان، در فصل مهاجرت، تعدادی پرنده را براى مصرف شخصی خود و خانواده صید می کردند.
متاسفانه این صید سنتى و بومى در سال هاى اخیر (مشابه آنچه در شمال کشور در حال وقوع است) تغییرات عمده اى نموده و مبدل به یک تجارت پرسود و کم زحمت با بهره جستن از منابع طبیعى و ثروت های ملى شده است که در سایه ضعف در نظارت و اجرای قانون، در انحصار عده اى فرصت طلب قرار دارد.
بازار غیرقانونى فروش انواع پرندگان مهاجر و بومى
بازار غیرقانونى فروش انواع پرندگان وحشی مهاجر و بومى در دو شهر اهواز و شادگان در استان خوزستان فعال می باشد.
می توان روزانه شاهد ورود و خرید و فروش تعداد زیادی انواع پرندگان مهاجر و بومى اعم از گونه هاى حمایت شده و در خطر انقراض مانند اردک بلوطى، اردک مرمرى و دراج در این دو بازار بود.
با وجود علنی بودن خرید و فروش پرندگان وحشی حمایت شده در بازارچه، هیچگونه نظارت و یا برخوردی از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان با این اقدام غیر قانونی صورت نمی گیرد.
……………………………..تصویر: خوتکا ابرو سفید / نرخ ضرر و زیان ١٠٠ هزار تومان
فروشندگان پرنده در بازار اهواز عمدا زنان روستایی و بومی هستند تا از این طریق علاوه بر ایجاد ظاهری فقیرانه و مظلومانه، برخورد قانونی مامورین با این فروشندگان به دلیل معذوریت های اخلاقی و اجتماعی دچار اختلال گردد.
بازار فروش پرندگان اهواز در ظاهر تامین کننده معیشت قشر ضعیفى از جامعه بومی است اما واقعیت چیز دیگری است. واقعیت موضوع آنجایی مشخص میشود که قیمت یک پرنده صید شده دو برابر قیمت یک مرغ بزرگ و سنگین است و در مورد غازها این مبلغ حتى تا چهار برابر قیمت یک مرغ می باشد.
پرنده هاى کوچک مانند خوتکا، باقرقره و دراج که حدود ١٠٠ تا نهایتا ٣٠٠ گرم وزن دارند یه قیمتی معادل یک مرغ معمولى به فروش می رسند.
…………………..آنقوت و تنجه / نرخ ضرر و زیان آنقوت ۵٠٠ هزار تومان و تنجه ٢٠٠ هزار تومان
بر اساس اطلاعات جمع آوری شده، بساط هر یک از این فروشندگان روزانه دست کم پانصد هزار تومان قیمت دارد.
البته مشترى هاى این بازار نیز از قشر ضعیف و کم درآمد نیستند و این مسئله خود بیانگر سود کلان براى صیادان و فروشنگان این بازار است.
بر اساس پایش هاى مستمر روزانه از بازار کیان اهواز، تعداد پرندگانی که در این بازار خرید و فروش می شوند در حال حاضر حدود ٢٠٠ تا ٢۵٠ پرنده در روز می باشد که به زودى و با افزایش جمعیت و تنوع پرندگان، این تعداد به ٧٠٠ تا ١٠٠٠ پرنده در روز افزایش خواهد یافت.
شمار پرندگان وحشى صید شده در بازار شهر شادگان رقمى بیشتر از تعداد مذکور است.
طاووسک / روزانه دست کم ۵٠ طاووسک از اندک پهنه آبی باقیمانده در تالاب هورالعظیم صید شده و به بازار کیان اهواز فرستاده میشوند. (نرخ ضرر و زیان هر یک عدد طاووسک ٢٠٠ هزار تومان)
در چند سال اخیر همزمان با خشک شدن و کم آب شدن تالاب هاى خوزستان، انجام صید بی رویه و استفاده از روش های جدید و نا متعارف صید (استفاده از دانه آغشته به سم و دامهاى زمینى با نام محمیه، که پرندگان را در گروه هاى بزرگ به دام میاندازد) تعداد پرندگان مهاجر نسبت به سابق به شدت کاهش پیدا کرده و حضور برخی از گونه ها مانند انواع غازها را به کمترین میزان خود و در حد صفر رسانده است.
………………………فلامینگو (گونه حمایت شده) / نرخ ضرر و زیان یک میلیون و دویست هزار تومان
………………..غاز خاکسترى و چنگر / نرخ ضرر و زیان مصوب هر کدام از این دو پرنده ١٠٠ هزار تومان
گونه ای چون غاز خاکستری در سال هاى گذشته به دلیل صید بی رویه کاهش جمعیت چشمگیری داشته و دیگر در هیچ نقطه اى از استان پهناور خوزستان نمی توان دسته های بزرگ و پر سر صدای آن ها را دید و یا گونه هایی همچون قوها، عروس غاز و غاز پیشانی سفید کوچک و بزرگ که هر ساله در جمعیت های محدود به تالاب های استان خوزستان مهاجرت می کردند به دلیل گسترش صید و نبود نظارت قانونى به طور کلی نابود شده و در سال های اخیر هیچ گزارشی مبنی بر مشاهده و حتى صید این گونه ها وجود ندارد.
…اردک بلوطى / گونه حمایت شده ملی و بین المللى و گونه در معرض انقراض / نرخ ضرر و زیان ٨٠٠ هزار تومان
………….. اردک بلوطى (گونه حمایت شده ملی و بین المللى و گونه در معرض انقراض)، چنگر و خوتکا
دیگر گونه های ساکن تالاب هاى خوزستان بویژه هورالعظیم و شادگان مانند اردک بلوطی، اردک مرمرى، طاووسک و فلامینگو در وضعیت بحرانی قرار دارند و آخرین بازمانده جمعیت این گونه ها که به تالاب های خوزستان مهاجرت میکنند در خطر نابودی کامل قرار دارند.
اردک بلوطى (ضرر و زیان ٨٠٠ هزار تومان) / اردک سرحنایى (ضرر و زیان ١٠٠ هزار تومان) / یلوه آبى و قمرى (ضرر و زیان ١٠ هزار تومان) / چنگر نوک سرخ (ضرر و زیان ٢٠٠ هزار تومان)
…………………………………………. …..خوتکا ابرو سفید و اردک سرسبز
اکثر پرندگان موجود در بازار شهر اهواز از تالاب هورالعظیم صید و به این بازار منتقل می شوند. این در حالی است که وضعیت هورالعظیم که زمانی یکی از بزرگترین تالاب های ایران بوده است دچار دگرگونى هاى بسیارى شده و بخش اعظمى از این تالاب ارزشمند تبدیل به شوره زار و بیابان شده است.
هورالعظیم با بحران هایى مختلفى ازجمله خشکسالی، عدم اختصاص حق آبه، تصرفات وسیع شرکت نفت که باعث خشک شدن بخش هایى از تالاب شده، آتش سوزی هاى پى در پى و از همه مهم تر عدم نظارت و اعمال مدیریت صحیح مواجه است.
…………………………………………………………….خوتکا
اردک بلوطى و اردک سیاه کاکل (ضرر و زیان هرکدام٨٠٠ هزار تومان) / اردک ارده اى، اردک سرسبز، اردک نوک پهن، چنگر نوک سرخ و طاووسک (ضرر و زیان هرکدام ۲۰۰ هزار تومان)
در ارتباط با تعداد صیادان و فروشندگان می توان گفت در چند سال اخیر به دلیل نبود نظارت و برخورد جدی با صیادان داخل تالاب و همینطور فروش علنى پرندگان، این بازار فروش رونق بیشتری کسب کرده است.
…………………………………….دراج (گونه حمایت شده) / ضرر و زیان ۲۰۰ هزار تومان
در بازار کیان شهر اهواز انواع گونه های حمایت شده چون اردک بلوطی، اردک مرمری، طاووسک، فلامینگو خرید و فروش می شوند.
همچنین گونه های دیگری چون غاز خاکستری، اردک سیاه کاکل، اردک ارده ای، گیلار، اردک نوک پهن، خوتکا ابروسفید و معمولى، اردک سرسبز، فیلوش، تنجه، انقوت، باکلان، چنگر، چنگر نوک سرخ، انواع یلوه ها، کشیم ها، حواصیل ها، باقرقره شکم سفید و شکم سیاه و دراج نیز در این بازار به فروش میرسد.
علاوه بر این، تعداد زیادی سار، گنجشک، کبوتر چاهى و برخی دیگر از گنجشک سانان نیز بصورت روزانه در این بازار به فروش می رسند.
………………………………………..فیلوش و خوتکا (ضرر و زیان ۱۰۰ هزار تومان)
روش های صید پرندگان
متداول ترین روش هاى صید پرندگان مهاجر در تالاب هورالعظیم و تالاب شادگان بشرح زیر می باشد:
۱- استفاده از سم: در این روش که باعث کشتار گسترده حیوانات اعم از پرندگان و انواع پستانداران حتى خزندگان می شود، دانه ها را به نوعی سم آغشته نموده و در مکان هاى تغذیه پرندگان در خشکی یا محدوده هاى تعبیه شده در آب میریزند.
از این روش در سال هاى اخیر بصورت گسترده استفاده شده. علاوه بر مسموم بودن گوشت پرندگان صید شده، این روش موجب کاهش چشمگیر و غیر قابل انکار جمعیت پرندگان شده است.
۲- محمیه: روش دیگر روش صید گروهی پرندگان میباشد در گویش بومی محمیه نام دارد. در این روش صیاد در کومه داخل نیزار مخفى شده و با استفاده از دانه، دسته هاى پرندگان را جذب محلى میکند که دام در آن محل تعبیه شده است و سپس پرندگان را در دسته های بزرگ به دام میاندازد.
همینک به علت خشک شدن اغلب عرصه هاى تالابى و تمرکز پرندگان در اندک عرصه هاى آبى حتى در حوض هاى پرورش ماهى هم دام محمیه برپا میشود.
در تاریخ ششم مهرماه در منطقه حمیدیه خوزستان نزدیک به سوسنگرد محموله قاچاقى شامل صدها ماهى و انواع پرندگان توسط نیروى انتظامى و یگان محیط زیست کشف شد. این محموله توسط اتومبیل حمل میشد و مقصد آن بازار فروش پرندگان در شهر اهواز بوده است.
متعاقب کشف این محموله تعداد پرندگان در بازار کیان اهواز به شکل چشمگیرى کاهش پیدا کرد.
……………………………………………….قمرى، سار و چنگر نوک سرخ
على رغم پیگیری هاى انجام شده یگان محیط زیست استان خوزستان از انتشار اطلاعات کشف و توقیف این محموله و عوامل آن به شکل رسمى و متداول خوددارى نمود و پس از دو روز، بازار فروش پرندگان از هشتم مهرماه مجددا فعالیت خود را در بازار کیان اهواز با تعداد زیاد پرندگان از سر گرفت.
……………………..اردک بلوطى (گونه حمایت شده ملی و بین المللى و گونه در معرض انقراض)
با ادامه رویه فعلى، روزانه بر تعداد و تنوع پرندگان در این بازار افزوده میشود و با رونق گرفتن هرچه بیشتر این بازار، برخورد با عوامل صید و فروش نیز مشکل تر خواهد شد. این در حالیست که جمعیت پرندگان مهاجر و بومى استان خوزستان در سالهاى اخیر به کمتر از یک سوم سابق نزول کرده است.
