بادام کوهی:
درختچه ای خوش منظر، سبز رنگ، خار دار، بومی ایران، شاخه های فراوان، ساقه های ایستا، افراشته، درختی خزان کننده ،رشد سریع عمقی ریشه، زمینهای سفت،ارتفاع تا۶متر، مقاوم به شرایط نامساعد و کم آبی، برگهای آن پیچ خورده، گلبرگ های سفید رنگ میوه ها کرک دار
سیستماتیک گیاهی:
متعلق به خانواده rosaceae برگها باریک، نیزه ای ویا قاشقی به طول۴۰و عرض ۷میلی متر با انتهای پهن و کند و دوسطح بدون کرک، حاشیه برگ هلالی،اره ای و شاخه ها صاف وبراق و قطر گل به ارتفاع۲۵ سانتیمتر و قبل از برگ ظاهر، منفرد یا دو تایی، هیپانتیوم آن استکانی شکل، گلبرگ سفید، میوه سفت، تخم مرغی به طول ۲۰ و عرض mm 12، دارای کرک کوتاه، هسته زرد کاهی، صاف، دارای خطوط شیار کم عمق، قطرتاج پوش ۲ تا ۲٫۵ متر
زمان گلدهی و تشکیل بذر:
• گل های سفید رنگ بادام معمولا قبل از ظهور برگ ها در اوایل فروردین ماه ظاهر می شود. میوه نیز در خرداد ماه رسیده و قابل جمع آوری است.
دلایل کاهش بادام کوهی:
• استفاده بیابان نشینان از چوبهای این درختان جهت تهیه سوخت و زغال به تدریج باعث از بین رفتن اکثر رویش گاههای بادام کوهی گردید. آثار و شواهد این امر را در چاله های زغال سوزی اکثر نواحی کوهستانی خشک می توان مشاهده کرد.
زیستگاه:
بومی ایران و منطقه خاورمیانه، گستردگی در مناطق جنوبی ، مرکزی وشمال شرق ایران، در کوههای آهکی- سنگلاخی ناحیه رویشی ایرانو-تورانی. دامنه های ارتفاعی رویشگاه بادام کوهی بین ۸۰۰ تا ۲۷۰۰ متر از سطح دریا در خطوط هم باران ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلی متر قرار گرفته اند.
موقعیت جغرافیایی:
این گیاه در مناطق کوهستانی در استان های فارس، خوزستان، و بلوچستان، یزد ،ارا ک، کردستان، بختیاری، تهران، میانه و لرستان و …..در انواع مختلف خاک رشد می کند.
ترکیب شیمیایی:
این گیاه دارای ماده ای به نام آمیکدالوزید است و از میوه های آن بادام تهیه می شود.
خواص درمانی:
• مسهل
• ضد کرم دم کرده پوست معالج سرفه و ناراحتیهای تنفسی
• دم کرده برگ مسکن درد
• روغن بادام معالجه سرفه، برونشیت و حبس البول موثر
• ملین و مدر
میزان مصرف:
بادام کوهی بیشتر به صورت روغن یا ضماد و به شکل موضعی استفاده می شود. نکات احتیاطی:مصرف بادام کوهی بدون فرآوری معمول نبوده و خوردن آن به دلیل وجود آمیگدالین خطرناک است.
میوه:
میوه های تخم مرغی،قهوه ای روشن،پوسته سخت وصاف، با یک دانه سفید رنگ به نام بخورک، طولmm20و عرضmm 12 ،دارای کرکهای کوتاه، هسته دارای خطوط شیار،طعم تلخ، بعد از شیربن شدن مصرف خوراکی دارد. استفاده در تنقلات و شیرینی پزی، استخراج آمیلاگدالین،
خواص داروئی:
استفاده به عنوان تنقلات بعد از شیربن شدن، تهیه ملین ، مدر ، برای درمان حبس البول ، در درمان میگرن، سیاه سرفه و رماتیسم و درد، درمان ناراحتیهای قلبی ضماد آن با سرکه برای سردرد و ترمیم زخم های کهنه و جراحت ها وتنگی نفس، ورم سینه و ریه، ضماد آن روی پوست و صورت برای از بین بردن لکه ها و چین و چروک پوستی و روغن آن برای درمان ترک و شقاق پوست ناشی از سرما
ترکیبات شیمیایی:
در میوه آن آمیلاگدالین، دیاستاز(سیناپتاز)وآلدئید بنزوئیک وجود دارد.
زدو یا صمغ:
• صمغ درخت بادام کوهی و گاهی آن را «صمغ شیرازی» می‌نامند.رنگ صمغی که در مناطق گرمسیری به دست می‌آید روشن‌تراز مناطق سردسیر است. در رنگ‌های قرمز، زرد و نارنجی مشاهده می‌شود.
انواع زدو
• زدو رو انباری: خرده‌های زدو که در اثر ضربه و به اندازه‌ی ماش درشت می‌باشد.
• جوشی: خرده‌های صمغ ریزتر از زدو رو انباری به این نام می‌باشد.
• شکری: از خرده‌های جوشی ریزتر بوده و مانند شکر می‌باشد.
• خاک سرمه‌ای یا نمدمالی: خاک بسیار نرمی است که در اثر لمس کردن مانند پودر است.
• خواص دارویی و صنعتی زدو
قطع اخلاط، تحریک اشتها،خرد کردن سنگ مثانه، برای دندان درد، مصارف صنعتی زدو در صنایع نساجی، آهار پارچه، کاغذسازی، چسب، لیتوگرافی، جوهرسازی، بسیاری از صنایع آرایشی و غذایی عامل امولسیون کننده و سوسپانسیون کننده به همراه کتیرا و صمغ عربی در داروسازی و قرص‌سازی. در ضمن آن را در آب حل کرده و برای شستشوی موهای سر و یا آهار دادن به کلاه نمدی نیز مصرف می کنند.
