لزوم نگاه حسابگرانه به مصرف آب در ایران

لزوم نگاه حسابگرانه به مصرف آب در ایران

روش زندگی ایرانیان در طول قرن های گذشته، آیین باستانی ایرانیان، دین اسلام و متون ادبی و فرهنگی ایرانیان، همه وهمه بر اهمیت آب؛ این ماده حیاتی تاکید دارد. نیاکان ما به واسطه قرارگرفتن در منطقه نیمه خشک، تلاش چشمگیری در بهره گیری و استفاده صحیح از منابع محدود آب و همزمان در حفظ، نگهداری و انتقال این منابع داشته اند و همین امر سبب شده است تا ایرانیان در تاریخ به عنوان یکی از تمدن های پیشگام در مدیریت و بهره برداری از منابع آب، شناخته شوند. متاسفانه، همزمان با توسعه شهرنشینی و پیشرفت های صنعتی و تکنولوژی، به سبب دسترسی آسان تر به این منبع گرانبها نسبت به گذشته، از میزان توجه به ارزش واقعی آب و نحوه استفاده هوشمندانه از این منبع حیاتی غیرقابل جایگزین کاسته شد. برای نشان دادن وضعیت نامناسب مصرف آب در ایران، با تکیه بر روش آشنای دخل وخرج، به بررسی آمار میزان سرانه آب تجدیدشونده ایران، میزان مصرف روزانه و هزینه آب در مقایسه با سه کشور کانادا، انگلستان و ترکیه می پردازم. میزان سرانه آب تجدیدشونده در سال را برای ایران حدود هزارو۹۰۰مترمکعب تخمین زده اند. این عدد برای کشور کانادا که از غنی ترین کشورهای دنیا در زمینه منابع آب محسوب می شود حدود ۸۵هزارمترمکعب (۴۵برابر ایران)، برای انگلستان دوهزارو۸۸۸مترمکعب و برای ترکیه سه هزارو۲۰۷مترمکعب است؛ اگر این عدد را معادل میزان دارایی آبی این کشورها در نظر بگیریم، درحالی که ایران فقیرتر از سه کشور دیگر در زمینه بهره مندی از منابع آب تجدیدشونده محسوب می شود، متاسفانه اثری از حسابگری در میزان مصرف آب و مدیریت آن در کشور دیده نمی شود و بی محابا به مصرف آب با نرخ متوسط روزانه حدود ۳۰۰لیتر و تقریبا برابر با مردم کانادا با میانگین مصرف روزانه ۳۲۴لیتر، مشغول هستیم. این عدد برای انگلستان حدود ۱۵۰لیتر و برای ترکیه حدود ۲۶۰لیتر است. این آب، آب تصفیه شده است که با هزینه زیاد و از طریق ساختن سدها، خط لوله های انتقال آب، ایستگاه های پمپاژ، تصفیه خانه ها و لوله کشی شهری به خانه ها آورده شده و صرف شست وشو، حمام، آشپزی، نوشیدن و… می شود و درنهایت به چاه های فاضلاب سرازیر می شود. بدون درنظرگرفتن عوامل دیگری چون تغییر اقلیم، رشد بالای جمعیت به طور عام و رشد جمعیت شهری به طور خاص، آلودگی منابع آب، نداشتن سیستم تصفیه فاضلاب شهری در بسیاری از شهرها، میزان بالای نشت و هدررفت آب به دلیل فرسوده بودن لوله کشی شهری و تنها با بررسی این ارقام برای هر شخص آشنا با حساب ساده، بسیار واضح است که ایران با سرعت بالایی به سمت ورشکستگی، کمبود و بحران آب پیش می رود. در خصوص مقایسه آب بهای شهری، متوسط هزینه آب شهری در هر مترمکعب در کانادا معادل ۶/۱۴درصد از حداقل دستمزد ساعتی در این کشور است ؛ این نسبت برای انگلستان ۴۱درصد، برای ترکیه ۴۴درصد و برای ایران ۶/۸درصد است.
در حال حاضر حداقل دستمزد ساعتی در کانادا ۲۵/۱۰دلار کانادا، انگلستان هشت پوند، ترکیه ۳۷/۱یورو و ایران سه هزارو۴۵۹تومان تعیین شده است.
به عبارت دیگر، بهای آب برای شهرنشینان ایران که سرزمینی نیمه خشک محسوب می شود، بسیار ارزان تر از غنی ترین و پرآب ترین کشورهای دنیا نظیر کانادا است.
(لازم به تاکید دوباره است که برای رعایت انصاف در مقایسه، هزینه آب شهری به میزان حداقل دستمزد ساعتی تقسیم شده است.) افزایش منطقی قیمت آب در کنار افزایش آگاهی عمومی در خصوص اهمیت استفاده صحیح از آب و یادآوری ارزش واقعی آب به عنوان دو عنصر لازم و ملزوم، می تواند در تصحیح الگوی مصرف و کم کردن سرعت رسیدن به نقطه ورشکستگی آبی نقش بسزایی داشته باشد. آشنایی مردم با روش های ساده استفاده از بشکه ها و مخازن جمع آوری کننده آب باران برای گل کاری و باغبانی خانگی، استفاده وسیع از شیرهای آب اتوماتیک و همچنین استفاده از سیفون های پرفشار و کم حجم در سرویس های بهداشتی ساختمان های عمومی نظیر دانشگاه ها، بیمارستان ها، پادگان ها، مدارس، مساجد و… از جمله کارهای ساده و موثر در نزدیک شدن به الگوی مصرف هدفمند و خردمندانه محسوب می شود.

محمدرضا معززی

پژوهشگر مدیریت منابع آب در دانشگاه واترلو کانادا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

14 + چهار =

پست بعدی

۱۰ راهکار کارشناسان برای مقابله به کم آبی در جهان

ش آبان ۲۴ , ۱۳۹۳
۱۰ راهکار کارشناسان برای مقابله به کم آبی در جهان پیش بینی ها حاکی از آن است که تا پایان دهه جاری، هر صنعتی در دنیا با تحولی سیستماتیک در برنامه ریزی استراتژیک، فرآیند تولید و مدل های کسب وکار خود مواجه می شود. موسسهSustainability که از بیش از ۱۲۰۰ […]
خشکسالی,کم آبی,بحران آب