سجاد قربانپور
دانشجوی کارشناسی بازیافت دانشگاه جامع علمی-کاربردی فرهنگی هنری شهرداری تهران–
چکیده:
جلبک آزولا عامل مهمی در نابودی تالاب ها بوده و همچنین در شالیزارها بعنوان یک رقیب جدی برنج در استفاده از املاح معدنی و مواد مغذی آب ، قرار گرفته و از رشد مناسب برنج جلوگیری کرده ،این امر باعث استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی می شود که عوارض خاص خود را دارند. امروزه دردنیا به آزولا به چشم یک علف هرز نگریسته نمیشود، بلکه آن را یک گیاه مفید و منبع غذایی به حساب می آورند.کاربردای مختلفی برای این گونه جلبک که به یک آفت تبدیل شده بود،پیدا شده است.در این میان صنایع تبدیلی وبازیافت نقش مهمی را ایفا می کنند.با توجه به شرایط جغرافیایى و اقلیمى منطقه و نوع جنس آزولا، میزان آن ۳۰-۸۰ تن در هر هکتار در ماه مىباشد. از این رو با توجه به شرایط منطقه مىتوان از این گیاه استفاده کرد.
کلمات کلیدی: بازیافت وبازیابی، کمپوست، آفت،آلودگی زیست محیطی
مقدمه:
ریشه کلمه آزولا یونانی است به معنی «در خشکی مردن» ،آزولا از دو بخش azoو olloyoتشکیل شده است،معنای این کلمه “در خشکی مردن” است. آزولادراواخر سال ۱۳۶۳متناسب سازگاری با مناطق شالیکاری باهدف تولید کود ازته به صورت طبیعی برای مناطق برنج خیز از کشور فیلیپین وارد ایران شده است.اما پس از مدت کوتاهی همه متوجه مشکلی بزرگتر شدند که گریبان این مناطق راگرفته. باتوجه به رشد شناور و سرطانی آزولا در سطح تالابها مرداب ها وشالیزارهای شمال کشور و بالا بودن قابلیت این مناطق در کشت این گونه،می توان از این جلبک در راستای استفاده های متفاوتی که از آن در جهان می شود استفاده کرد.
مواد و روشها:
موارد مصرف متعددی برای آزولا وجود دارد که هر کدام به صورت مستقیم و غیرمستقیم برای انسان مفید است که در زیر به آن اشاره می کنیم:
–کشت برنج: همان طور که می دانیم برنج یکی از پرمصرف ترین مواد غذایی است و در واقع علت اصلی ورود آزولا به ایران کشت برنج بوده است. استفاده از آزولا برای کشت برنج باعث می شود که نشای برنج در شالیزار استحکام بیشتری داشته باشد و برای همین نشای کمتری از بین می رود. با مصرف آزولا وزن خشک خوشه های برنج و میزان پروتیین دانه برنج افزایش پیدا می کند.
– کمپوست و کود گیاهی:استفاده از آزولا برای تولید کمپوست و کود باعث کاهش مصرف مواد و کودهای شیمیایی می شود و برای همین میوه جات و سبزیجات ارگانیک و سالم داریم.
– غذای حیوانات:استفاده از آزولا برای علوفه دام و غذای طیور مناسب است، چون در این صورت دیگر نیازی به مکملهای شیمیایی و انرژی زا و هرمونی نداریم و از این طریق مواد پروتیینی سالم در اختیار مردم قرار می گیرد.
– تغذیه انسان: این گیاه برای تغذیه انسان مفید است. کاربرد این گیاه در سایر کشورها نشان می دهد که نه تنها این گیاه برای انسان سمی نیست، بلکه اشکالات گوارشی هم برای انسان ایجاد نمی کند. بتا کاروتن موجود در آزولا از هویج هم بیشتر است. همچنین به خاطر پروتیین بالایی که دارد توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. آزولا سرشار از عناصر فسفر، کلسیم، منیزیم و پتاسیم است.
– تامین انرژی:در کشورهای آسیای جنوب شرقی از آزولا هنگامی که دیگر نتوان هیچ استفاده مفیدی کرد برای تامین انرژِی استفاده می کنند و به این ترتیب با کاربرد بیوگاز در مصرف سوختهای دیگر صرفه جویی می شود.
– سایر موارد: از آزولا استفاده های دیگری هم می شود که این استفاده ها به گستردگی موارد قبل نیست، مثل استفاده از آزولا به عنوان شاخص بیولوژیک برای تشخیص آلودگی در محیط، تهیه داروهای ضد سرطان و آلرژی، صنایع بهداشتی و آرایشی و تزیینی، استخرها پارکها و منازل.
موارد فوق الذکر شامل استفاده مجدد و بازیافت آزولا می باشد، اخیرا با تحقیق فراوان بر روی این گونه جلبک نوعی کود آلی کمپوستاز آن به عمل آمده است که دارای فواید مختلفی است،ازجمله فواید آن عبارتند از:بدون بو بودن، قابلیت بالاینگهداری آب، عاری ازارگانیسم های انگلی و بیماری زا بوده، پایین بودن وزن حجمی، سبک کردن خاک های فشرده، تامین کنندهعناصر و مواد غذایی مورد نیاز گیاهان.
بحث و نتیجه گیری:
باتوجه به بالا بودن قابلیت کشت این گیاه وسرعت انتشار آن در کشور می توان از آن برای کاربردهای مذکور استفاده کرد.شایسته است با تقویت صنایع مرطبت از این گیاه هم استفاده ی بهینه کرد وهم از بار آلودگی های زیست محیطی ایجاد شده توسط آن کاست.
منابع:
www.istgah.com
www.forum.pacyrus.com
www.efloras.com
www.plantphysiology.com
www.gstp.ir
