گویا بی‌اطلاعی مسوولان سازمان دامپزشکی کشور از حوادث و اتفاقات این حوزه تمامی ندارد. داستان صادرات طوطی از ایران بدون اطلاع سازمان دامپزشکی نشان می‌دهد نه تنها تشکیلات دامپزشکی در ایران جایگاهی فرمایشی دارد، بلکه حکایت از آن دارد که دامپزشکی در کشورهای همسایه ایران نیز مفهوم روشنی ندارد.
به گزارش دامپزشک، طوطی از جمله پرندگانی است که بر اساس برخی اسناد از ۸۰۰ سال قبل در ایران ساکن شده است. هنوز به‌رغم اینکه گفته می‌شود پرندگان از تهران رفته‌اند و حتی کلاغ‌ها هم تحمل آلودگی هوای تهران را ندارند، اما فریاد طوطی‌های سبز رنگ را می‌توان در لابلای درختان کاشته شده در سفارتخانه‌ها و کاخ موزه‌هایی نظیر سعدآباد و نیاوران شنید. شاید همین صدای فریاد است که ساکنان سفارتخانه‌ها را ترغیب می‌کند تا طوطی‌های پناه گرفته در لابلای درختان این سفارتخانه را اسیر کنند تا سازمان دامپزشکی نیز به شکل محدود مجوز صادرات برای آنها صادر کند.
به اعتقاد فعالان حقوق حیوانات، تولید مثل و تکثیر طوطی در اسارت کار بسیار دشواری است و این تکنولو‌ژی در ایران وجود ندارد. حتی بیشتر طوطی‌های موجود در بازار ایران نیز وارداتی هستند. انواع کاسکوها و سایر پرندگان از مرزهای مجاز و غیر مجاز راهی ایران شده و به فروش می‌رسند. اما در چنین آشفته بازاری، ناگهان ایران به صادرکننده طوطی تبدیل می‌شود.
معلوم نیست طوطی‌های صادراتی ایران چگونه تولید می‌شوند و چرا کشورهای مبدا برای دریافت محموله‌ای از پرندگان، هیچ مجوز بهداشتی از صادرکننده طلب نمی‌کنند، اما سازمان دامپزشکی قویا مساله صدور مجوز برای صادرات طوطی را رد می‌کند.
مدیر کل قرنطینه و امور بین‌الملل سازمان دامپزشکی در واکنش به آمار گمرک در زمینه صادرات طوطی، می‌گوید: هیچ مجوز رسمی برای صادرات طوطی از ایران وجود ندارد و فقط به صورت موردی و همراه مسافر مجوز صادرات داده‌ایم.
وی از ارسال نامه‌ای به گمرک برای ارایه پاره‌ای توضیحات خبر داده و خاطر نشان می‌سازد: تا کنون مسوولان گمرک هیچ پاسخی به نامه ارسالی سازمان دامپزشکی نداده‌اند.
صادرات طوطی ادامه دارد
بر اساس آمار منتشر شده در لیست گمرک در سال ۹۱، چهار هزار و ۳۵۴ کیلوگرم طوطی به ارزش یک میلیارد و ۷۲۵ میلیون و ۵۰۴ هزار و ۲۱۸ تومان به خارج از ایران صادر شده است. اگر به گفته اسماعیل کهرم استاد دانشگاه، متوسط وزن هر طوطی را ۳۰۰ گرم فرض کنیم، در سال گذشته تقریبا ۱۴ هزار و ۵۱۳ طوطی به خارج از ایران صادر شده است. جالب اینجاست که مقصد صادرات محموله‌های طوطی نیز کشورهای همجوار ایران است.
بیشترین میزان طوطی در سال ۹۱، به کویت صادر شده است. وزن محموله صادراتی دو هزار و ۳۸۵ کیلوگرم و ارزش آن معادل یک میلیارد و ۵۵۹ میلیون و ۱۹۸ هزار و ۲۷۷ تومان بوده است. پس از آن ترکیه در رتبه دوم پذیرش طوطی صادراتی ایران قرار دارد. وزن محموله صادراتی به ترکیه یک هزار و ۶ کیلوگرم و ارزش آن ۶۸ میلیون و ۸۶۰ هزار و ۱۴۰ تومان بوده است. قطر با پذیرش محموله‌ای به وزن ۶۹۲ کیلوگرم در رتبه سوم و افغانستان با دریافت محموله ای به وزن ۱۴۳ کیلوگرم رتبه چهارم واردات طوطی از ایران را به خود اختصاص داده است. در نهایت ارمنستان و امارات به ترتیب با پذیرش محموله‌هایی به وزن ۲۵ و سه کیلوگرم، در قعر جدول واردات طوطی از ایران جا می‌گیرند.
در فروردین ماه امسال نیز محموله‌ای به وزن ۱۶۴ کیلوگرم و به ارزش ۲۵۱ میلیون و ۲۱۱ هزار و ۳۴۸ تومان به کویت صادر شده است.
صادرات سابقه‌دار طوطی
رییس سازمان دامپزشکی در پاسخ به این پرسش که گمرک چگونه بدون مجوز دامپزشکی، طوطی صادر می‌کند، بیان می‌دارد: پاسخ این پرسش را مسوولان گمرک باید بدهند.
اگرچه محسن دستور نیز در پاسخ به این پرسش که آیا مطمئن هستید که هیچ مجوزی برای صادرات طوطی از ایران صادر نشده، موضع معاون قرنطینه و امور بین الملل خود را تایید کرده و می‌گوید: باید به سوابق مراجعه شود. در سوابق موجود سازمان دامپزشکی چنین مجوزی ثبت نشده است. اما سابقه صادرات این پرنده از ایران را در لابلای اخبار به راحتی می‌توان یافت.
در سال ۸۹، بر اساس آمار گمرک که در رسانه‌ها منتشر شده، ایران به بحرین، قطر و کویت طوطی صادر کرده است.
در ۱۵ فروردین سال ۸۸ نیز مدیر کل دامپزشکی استان آذربایجان غربی در مصاحبه با رسانه‌ها، از صادرات ۱۲ هزار قطعه طوطی، مرغ عشق و فنچ به ترکیه خبر می‌دهد. این در حالی است که مسوولان سازمان دامپزشکی صدور هر گونه مجوز برای صادرات طوطی را طی سال‌های گذشته رد می‌کنند.
تناقض گفتاری در میان مسوولان سازمان دامپزشکی با مدیران استانی وابسته به این سازمان و بی‌تفاوتی گمرک در زمینه مشاهده مجوزهای صادراتی صادرکنندگان به این نکته دلالت دارد که متاسفانه جایگاه دامپزشکی به درستی در جامعه روشن نشده است. ضمن آنکه خروج محموله موجودات زنده از مرزهای رسمی ایران، بدون صدور گواهی‌های بهداشتی، ممکن است برای کشورهای مبدا مخاطراتی به همراه داشته باشد. بنابراین اگر کشوری چنین مجوزی را از یک واردکننده طلب نکند، بدین مفهوم است که سیستم دامپزشکی در این کشور نیز وجودی تشریفاتی دارد. بنابراین اطراف ایران را کشورهایی با سیستم دامپزشکی فرمایشی فرا گرفته است. حفظ سلامت جامعه و دام‌ها، در چنین شرایطی بسیار دشوار خواهد بود.
لیلا مرگن
سایت خبری دامپزشکان
