به میزان آبی که برای تولید یک محصول در صنعت یا کشاورزی مصرف می‌شود آب مجازی می گویند ؛بحث «آب مجازی» توسط پژوهش‌گر بریتانیایی پرفسور جان انتونی آلن در دهه ۱۹۹۰ میلادی مطرح شد. از آن زمان تا کنون، پژوهش‌های او مورد توجه فراوان بخش‌های اقتصاد و سیاست قرار گرفته‌اند. به او در سال ۲۰۰۸ در همین رابطه جایزه معتبر آب استکهلم اهداء شد.
جمعیت کویر سبز: از مجموع آب‌های کره زمین تنها یک دهم درصد آن، آب شیرین و در دسترس انسان‌هاست. از کل آب‌هایی که سالانه در جهان مصرف می‌شوند، ۷۰ درصد در بخش کشاورزی، ۲۰ درصد در بخش صنعت و فقط ۱۰ درصد برای مصارف خانگی به‌کار می‌روند. بدین ترتیب، صرفه‌جویی در بخشی که کمترین سهم را دارد راه حل مناسبی برای حل مشکل کم‌آبی نیست.
طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، ایران با تولید سالانه بیش از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن هندوانه در رتبه چهارم جهان قرار دارد. این محصول در چهار فصل کشت و سالانه بیش از ۱۰۰ هزار تن هندوانه به عراق، امارات متحده عربی و کویت صادر می‌شود. ما بر این باوریم که با صادرات ۱۰۰ هزار تن هندوانه، سالانه بیش از ۵۰ میلیارد متر مکعب آب به خارج از کشور صادر می‌شود. به دلیل عدم توجه به این مفهوم در کشور، با صادرات هندوانه هفت برابر ذخیره آب پشت سد کرخه، آب مجازی به خارج از کشور را صادر می‌کنیم. از اینرو و با توجه به منفی بودن بیلان آب سفره‌های زیرزمینی در بسیاری از نقاط کشور، باید از کشت محصولات پرآب‌بر در بخش کشاورزی و صادرات آن خودداری شود.
میانگین جهانی مصرف آب برای هر تن فولاد ۱۸ تا ۲۵ متر مکعب در کشور های پیشرفته است برای همین کارخانجات فولاد در کنار آب های آزاد ایجاد می شود هر متر مکعب ۰۰۰ ۱لیتر آب است که عدم دسترسی به آب ارزان و غیر آزاد برای تولید فولاد فاجعه آور است. مجوز مصرف سالانه آب برای فولاد مبارکه أصفهان بالغ بر ۴٠ میلیون متر مکعب معادل یک سد است البته فولاد مبارکه می گوید یک سوم استاندارد جهانی آب مصرف می کند! و برای هر تن فولاد ۵۰۰۰ لیتر آب زاینده رود را مصرف می کند. این در حالی است که قیمت صادرات یک تن سیب زمینی یا چغندر بیش از قیمت صادراتی یک تن ورق فولادی مجتمع مبارکه بوده است.
میانگین بارش‌ها به فرض در یزد از متوسط کشوری پایین‌تر بوده و ۱۰۰ میلیمتر در سال است در مناطقی مثل یزد و اصفهان که منطقه‌ای خشک به حساب می‌آید سیاست آب مجازی باید سرلوحه تصمیم‌سازی‌ها در هر ارگان قرار گیرد. اولین قدم جدی در این خصوص، انتقال تمامی صنایع فولاد و پتروشیمی از مرکز کشور به سواحل ایران است.
منبع: کانال تلگرامی The global village
