محمد خاکی ـ هر چه فکر می کنم که در کجای آداب و رسوم و فرهنگ کاشانی ها بی احترامی به میهمان آمده باشد، ذهنم به جایی خطور نمی کند. تا بوده همه اش میهمان نوازی و مردمداری بوده است! حال چگونه است که این میهمان نوازی چند سالی است در ایام و مناسبت های ملی و مذهبی به صورت ناقص انجام می شود، جای بسی تعجب است!
اینکه در کاشان از قدیم الایام در مجالس سنتی مدیحه سرایی، چه در عزا و میلادها و چه در ایام ملی همیشه توزیع شربت و چای و شیرینی و غذا و آش نیز برقرار بوده شکی نیست، اما با ورود ظروف یکبار مصرف به چرخه پذیرایی، اینکه چرا فرهنگ استفاده صحیح از آن رواج نیافته، جای سوال است؟! درست است که کاشان، شهر دارالمؤمنین لقب گرفته و مردم ارادت خاصی به ائمه اطهار (علیها سلام) دارند ولی متأسفانه در چند سال اخیر در ایام و جشن های ملی و مذهبی و سرآمد آنها در اعیاد شعبانیه، در پایان شب ها شاهد انبوه ظروف یکبار مصرف در خیابان های سطح شهر هستیم. این در حالی است که تقریباً هر سال و به اشکال مختلف مطالبی مبنی بر آلودگی و چهره کثیف شهر به خاطر نوع برگزاری جشن ها، نوشته و عنوان می شود. اینکه چرا گوش شنوایی در شهر مذهبی دارالمؤمنین کاشان برای این معضل وجود ندارد هم، جای سوال است؟!
آخر در کجای آداب و فرهنگ خانوادگی ما، رسم بر این است که میزبان شربت تعارف کند و دیگر منتظر نماند تا لیوانش خالی را جمع کند؟! به نظر شما، چه حالتی به شما رخ می دهد اگر میهمانتان لیوانش را زیر فرش بگذارد یا آنرا درون حیاط منزلتان پرت کند؟! اگر میهمانتان ظرف آش خود را بعد از خوردن، پشت مبل یا روی یخچال بگذارد چطور؟! یا آنکه صدای خانم همسایه بزند و بگوید: بیایید سفره میزبان را جمع کنید و ظرفهایش را بشویید؟! خنده دار است نه؟! اما مصادیق همین اوضاع را می توانید در اعیاد شعبانیه و جشن ها و سرورها در سطح شهر ببینید!
هم میزبان و هم میهمان با رفتاری نادرست، باعث آلودگی شهر می شوند. میزبانی که به خاطر ارزان بودن ظروف یکبار مصرف، به جمع آوری آنها اهمیت نمی دهد و حتی زحمت گذاشتن یک نایلون و ظرف مخصوص جمع آوری ظروف را به خود نمی دهد و بدتر آنکه شهروندی که پذیرایی هم می شود در اقدامی خودخواهانه و با بی ادبی کامل، لیوان شربت و کاسه آشی را که میل نموده نه همانجایی که میل نموده بلکه تا چند صد متر دورتر در کوچه و خیابان، درون جوی ها و گاهاً لابلای درختان رها می کند. حال آنکه با این عمل هر دو طرف میزبان و میهمان، شرعاً و قانوناً خود را مدیون دیگر شهروندان می نمایند.
به لحاظ قانونی اینکه، اکثر افرادی که شربت می خورند سواره هستند و ریختن زباله از وسیله نقلیه در سطح معابر، شامل مجازات و جریمه نقدی به مبلغ ۳۰ هزار تومان می باشد، نه اینکه پلیس از خیر درآمد آن در این ایام صرفنظر کند، بلکه به علت ازدحام بیش از حد، و از آنجاکه به نظر می رسد از توانش خارج باشد بنابراین از جریمه کردن انصراف می دهد. اما به هر حال خلاف، خلاف است چه پلیس باشد، چه نباشد.
اما وجه شرعی آن! آیا می دانید ظروف یکبار مصرف رها شده در سطح معابر بعد از جشن ها چه سرنوشتی پیدا می کنند؟ از اواخر همان شب تا اوایل صبح روز بعد پاکبانان زحتمکش شهرداری، با مشقت فراوان اقدام به جمع آوری و نظافت شهر می کنند و اینجاست که فرد توزیع کننده شربت و آش در مرحله اول خود را مدیون این قشر زحمتکش می کند، چرا که ایشان مجبورند خواب شب را بر خود حرام کرده و دور از خانواده، مشقت جمع آوری این ظروف را به جان بخرند. در حالی که شمای نوعی در بستر خود در حال استراحت هستید. نکته بعد اینکه جمع آوری این ظروف برای شهرداری بار مالی به همراه دارد. از آنجاکه بخش اعظمی از درآمد شهرداری از عوارض شهروندان همین شهر تأمین می شود و این یعنی اینکه هزینه جمع آوری این ظروف دقیقاً از جیب مبارک من و شما پرداخت می شود و از آنجاکه به طور حتم افراد کثیری از جامعه مخالف این نوع پذیرایی همراه با آلودگی شهر می باشند، میزبان و توزیع کننده محترم شربت و آش ناخواسته، شرعاً خود را مدیون این تعداد از شهروندان ناراضی هم می نماید. چرا که اکثر شهروندان توقع دارند تا عوارض پرداختی صرف عمران و آبادانی شهر شود تا اینکه صرف اموری چون جمع آوری ظروف یکبار مصرف شربت و آش شود.
نکته بعد و جالبی که باید خدمت بانیان خیّر عارض شوم این است که طبق شواهد در شهر یزد، رسم و آیینی وجود دارد که افراد برای شستن ظروف نذری به قولی سر و دست می شکنند. طبق این رسم پسندیده، افراد برای جمع آوری و شستن ظروف هم، نذر می کنند، تا هم کمک احوالی برای بانی باشند و هم شهری تمیز داشته باشند. حال اگر جمع آوری ظروف یکبار مصرف برای بانیان خیّر اینقدر سخت است که نمی خواهند زحمت جمع آوری آن را به خود بدهند و یا به اصطلاح، عارشان می شود که آنها را جمع کند، چه لزوم و اصراری برای دادن شربت و آش و غذا و کثیف کردن خیابان ها و در نهایت مدیون کردن خود به مردم شهر است؟! مگر می شود نذر آنها فقط جنبه آلودگی شهر را داشته باشد؟! مگر نه اینکه پیامبر اسلام(ص) نظافت و پاکیزگی را نشانه ایمان می داند! ذکر این نکته ضروری است که اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مسئولین شهر و معتمدین محلی خصوصاً در حسینیه ها و مساجد نیز در کاهش این نوع آلودگی ها، نقش بسزایی خواهند داشت.
در پایان امیدوارم در آستانه ماه مبارک رمضان و به طبع آن در مراسم های افطاری و سحر که پذیرایی ها با ظروف یکبار مصرف انجام می شود دیگر شاهد اینگونه آلودگی معابر سطح شهر نباشیم، حتی اگر میزبان کوتاهی یا سهل انگاری کرد ما میهمانی خوب و تمیز باشیم.
